Ouderen op het erf van hun kinderen: wat zijn de regels vanaf 2025?
14 april 2025 11:44
Steeds meer ouderen kiezen ervoor om op latere leeftijd dichter bij hun kinderen te wonen. Een populaire oplossing is het plaatsen van een kleine woning – een zogenoemde mantelzorgwoning – op het erf van hun kind. Deze woonvorm biedt veiligheid, nabijheid en behoud van zelfstandigheid. Maar mag je zomaar een woning in de tuin zetten? En wat verandert er in 2025? Hieronder vind je een overzicht van de regels, duidelijk uitgelegd.
Wat is een mantelzorgwoning?
Een mantelzorgwoning is een zelfstandige woning op hetzelfde perceel als een bestaande woning, bedoeld voor iemand die zorg verleent of ontvangt. Dit kan bijvoorbeeld een ouder zijn die bij zijn of haar kind op het erf gaat wonen, omdat er (nu of binnenkort) zorg nodig is.
Zo’n woning kan worden opgebouwd uit:
- een tijdelijke unit (zoals een chalet of prefabwoning),
- een verbouwde garage of bijgebouw,
- een aanbouw aan het bestaande huis.
De regels in 2025: vergunningsvrij bouwen blijft mogelijk
In 2025 blijft het vergunningsvrij bouwen van een mantelzorgwoning mogelijk onder bepaalde voorwaarden. Je hoeft dan géén omgevingsvergunning aan te vragen, zolang je voldoet aan onderstaande criteria:
1. Er moet sprake zijn van mantelzorg
Er moet een situatie zijn waarin één van de bewoners zorg verleent aan de ander, of zorg ontvangt. Dat hoeft geen medische zorg te zijn, maar het moet wel aantoonbare hulp betreffen. Vaak volstaat een verklaring van een arts of wijkverpleegkundige.
2. De woning moet op het erf staan van een bestaande woning
De mantelzorgwoning moet worden geplaatst op het perceel van een bestaande hoofdwoning. Dit mag in de achtertuin, zijtuin of op een vrijstaand stuk erf.
3. Maximale afmetingen en bouwregels
De woning mag meestal niet groter zijn dan 100 vierkante meter. De exacte bouwmogelijkheden hangen af van de grootte van het erf en het type woning dat er al staat. Ook gelden er regels voor de maximale hoogte en afstand tot perceelgrenzen.
4. Niet permanent zelfstandig bewoonbaar
Zodra de mantelzorgsituatie eindigt (bijvoorbeeld door overlijden of verhuizing), mag de woning niet meer als zelfstandige woonruimte worden gebruikt. Je mag er dus geen andere bewoner in laten wonen. In sommige gevallen moeten keuken of badkamer verwijderd worden.
5. Geen splitsing of extra adres
Een mantelzorgwoning krijgt géén eigen huisnummer. Het blijft onderdeel van het hoofdperceel. Je kunt het dus ook niet afzonderlijk verhuren of verkopen.
Wetgeving in ontwikkeling: extra ruimte voor familiewoningen
In 2025 is er een wetsvoorstel in behandeling dat het ook mogelijk maakt om vergunningsvrij een woning op het erf te plaatsen voor een familielid, zelfs zonder dat er direct mantelzorg verleend wordt. Dit zijn de zogeheten familiewoningen of pre-mantelzorgwoningen. Hierbij mogen ouders bijvoorbeeld alvast bij hun kinderen gaan wonen, vóórdat er sprake is van een zorgvraag.
Gemeenten krijgen hierin meer ruimte om dit lokaal te regelen. Let op: deze wet is op moment van schrijven nog niet definitief aangenomen, maar het kabinet heeft aangekondigd dit soort woonvormen actief te willen stimuleren vanwege de vergrijzing.
Lokale regels kunnen verschillen
Hoewel veel regels landelijk zijn vastgelegd, hebben gemeenten de vrijheid om aanvullende eisen te stellen. Denk aan regels over:
- waar op het erf je mag bouwen,
- hoe groot de woning mag zijn,
- of je bouwkundig moet aanpassen als de zorgsituatie eindigt.
Daarom is het altijd verstandig om contact op te nemen met de gemeente waar de woning moet komen. Vaak kun je ook via het Omgevingsloket checken of je plannen vergunningsvrij zijn.
Een mantelzorgwoning op het erf van je kinderen is een mooie manier om langer zelfstandig te blijven wonen, met de veiligheid van hulp dichtbij. Dankzij de huidige regelgeving én de plannen voor uitbreiding ervan in 2025, is het makkelijker dan ooit om deze stap te zetten. Zorg wel dat je goed op de hoogte bent van de voorwaarden, en bespreek alles vooraf met je gemeente én je familie.
